JAMB UTME - Hausa - 2011

WASAN KWAIKWAYO
’Yan wasa mata nawa ne a Kukan Kurciya na M. B. Bambale?

Maelezo ya Majibu

'Yammata yan wasa uku ne
1. Binta matar M. Mahmud
2. Salamatu 'yar M. Mahmud
3. Salame Uwargidan M. Sambo

Tambayoyi a kan AL’ADU
Sanya bante ga yara maza a al’adar Bahaushe, na faruwa ne daga

Maelezo ya Majibu

Saboda ya girma.

HARSHE: NAHAWU
Wannan alamar (–), ita aka fi sani da

Maelezo ya Majibu

Ana amfani da karan-dori wajen hoda kalmomi biyu, domni su ba da ma'ana.

HARSHE: NAHAWU
Da ya hango su, ya ce ‘‘Da wa Allah ya haɗa mu?’’
Wannan na nufin da ya hango su,
Sai ya

Maelezo ya Majibu

Sai ya yi hanzari ya bi su.

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA
Wanne ne gaskiya dangane da makaɗan fada?

Maelezo ya Majibu

Idan ya ba su Umarnin hekan.

Tambayoyi a kan AL’ADU
Ɗan matar da ke aure a gidan da ba a nan ta haife shi ba, shi ne

Maelezo ya Majibu

Saboda sabin mijin da ta aura ba shi ne ubansa ba.

HARSHE: NAHAWU
Wanne ne bare dangane da jinsi?

Maelezo ya Majibu

Jinsin mace ne.

HARSHE: AUNA FAHIMTA

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

A wani gari can yamma da Magumi, wai shi Tsauni, an yi wani yaro mai suna Salihi. Iyayensa ba masu wadata ba ne, amma sun yi ƙoƙarin ganin ya yi ilmin boko da na Arabiya. Bayan Salihi ya kammala karatun firamare, sai mahaifinsa Tanimu, ya nema masa makarantar gaba da firamare. Domin an ce ‘‘Ilimi gishirin zaman duniya.’’ Amma kuma samo wa Salihi babbar makarantar Magumi bai yi wa mahaifiyarsa Ɗahira daɗi ba, don ba ta son ɗanta ya yi nesa da ita. Dalili shi ne ɗansu tilo namiji, sauran huɗun kuwa duk mata ne. Bugu da ƙari, tana jin munanan labarai iri-iri da kan faru a irin waɗannan makarantu.

Bayan Salihi ya isa makaranta, sai ya duƙufa kan karatu gadan-gadan. Zuwansa ke da wuya, sai suka ƙulla abota da wani ɗan ajinsu, wai shi Kasa. Kafin ya ankara, sai da abokinsa ya jefa shi cikin wata ƙungiyar asiri.

Da ya farga da halin da ya shiga, sai ya yi ƙoƙarin fita daga cikinta, amma aka nuna masa ai ba a haka. ‘‘ In har ka ce za ka fice, lallai za a kassara ka, ko ma a halaka ka’’ in ji abokinsa.

Ganin halin tsaka-mai-wuya da ya shiga, sai ya tsayar da shawarar ya fallasa ƙungiyar, in ya so komai ta tafasa ta ƙone. Ya je ya shaida wa shugaban makaranta. Nan take ya sanya jami’an tsaro suka kamo dukkan ‘yan ƙungiyar. Kotu ta yanke musu hukunci, sannan aka kai su gidan jarun. Da ma an ce, ‘‘ Komai nisan jifa ƙasa za ya faɗo.’’

Wane take ya fi dacewa da wannan labari?

Maelezo ya Majibu

Sabode yo shigo tsaka-mai-wuya, ya tsayer da shawarar fallasasu.

WASAN KWAIKWAYO
‘Wa ya ce ba ni ba! Wa ya yi ni, wa Yai kamata! Wa kuma zai kama bawa fiye da wanda zan kama!’
Wa ya yi wannan kirari a cikin Shaihu Umar na U. Ladan da D. Lyndersay?

Maelezo ya Majibu

Shaihu Umar na U. Ladan da D. Lyndersay
Lokocin do suka kai hari garin gwarawa.

Tambayoyi a kan AL’ADU
Me furen tumfafiya kan ƙara wa mutum?

Maelezo ya Majibu

Saboda yana kara wa mutum kwarjini a wajen mutane.

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA
‘‘Da duniya da gasƙiya, da

Maelezo ya Majibu

iya magana / karin magana

RUBUTACCEN ADABI: ZUBE
labarin ‘Kowa Ya Dogara Ga Allah, Kada Ya Ji Tsoron Mahassada, Balle Ƙeta’ na cikin Magana Jari Ce na III na A. Imam, ya amsa sunansa ganin yadda

Maelezo ya Majibu

An halako Wazirin: Wajen hassada akan Audun Ugu.

HARSHE: AUNA FAHIMTA

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

A wani gari can yamma da Magumi, wai shi Tsauni, an yi wani yaro mai suna Salihi. Iyayensa ba masu wadata ba ne, amma sun yi ƙoƙarin ganin ya yi ilmin boko da na Arabiya. Bayan Salihi ya kammala karatun firamare, sai mahaifinsa Tanimu, ya nema masa makarantar gaba da firamare. Domin an ce ‘‘Ilimi gishirin zaman duniya.’’ Amma kuma samo wa Salihi babbar makarantar Magumi bai yi wa mahaifiyarsa Ɗahira daɗi ba, don ba ta son ɗanta ya yi nesa da ita. Dalili shi ne ɗansu tilo namiji, sauran huɗun kuwa duk mata ne. Bugu da ƙari, tana jin munanan labarai iri-iri da kan faru a irin waɗannan makarantu.

Bayan Salihi ya isa makaranta, sai ya duƙufa kan karatu gadan-gadan. Zuwansa ke da wuya, sai suka ƙulla abota da wani ɗan ajinsu, wai shi Kasa. Kafin ya ankara, sai da abokinsa ya jefa shi cikin wata ƙungiyar asiri.

Da ya farga da halin da ya shiga, sai ya yi ƙoƙarin fita daga cikinta, amma aka nuna masa ai ba a haka. ‘‘ In har ka ce za ka fice, lallai za a kassara ka, ko ma a halaka ka’’ in ji abokinsa.

Ganin halin tsaka-mai-wuya da ya shiga, sai ya tsayar da shawarar ya fallasa ƙungiyar, in ya so komai ta tafasa ta ƙone. Ya je ya shaida wa shugaban makaranta. Nan take ya sanya jami’an tsaro suka kamo dukkan ‘yan ƙungiyar. Kotu ta yanke musu hukunci, sannan aka kai su gidan jarun. Da ma an ce, ‘‘ Komai nisan jifa ƙasa za ya faɗo.’’

Mece ce dangantakar Salihi da Ɗahira?

Maelezo ya Majibu

Kamor yadda ya fito a labarin wato abin bai wa mahaifiyeisa dodi ba.

Tambayoyi a kan AL’ADU
Barunje shi ne

Maelezo ya Majibu

Mai sayar da nama daidai karamin kusi.

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA
Cikin waɗannan, wanne ne ake kaɗawa?

Maelezo ya Majibu

Abu ne dogo wanda akan karkada shi

HARSHE: AUNA FAHIMTA

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

Hausawa wasu mutane ne da suka ba abinci muhimmanci a rayuwarsu, domin duk wata fafitika da gwama numfashi da ba hammata iska, ana yi wa ciki ne. Wato cikin biyu: ɗaya ya yiwu an ci an ƙoshi, ko kuma ana cikin halin nema ne.

Kullum, da zaran gari ya waye, wasu tun da jijjifi, za a ga sun fita neman abin da za su ci, su da iyalansu, domin a samu rufin asiri. Saboda haka, ba a barin kowa a gida sai tsofaffi da mata da yara da kuma ragwage, kowa ya tafi neman halaliya.

A al’adance, Hausawa suna da lokuta uku na cin abinci a kowace rana, wato safe da rana da dare. A mafi yawan lokuta da safe akan sha abu mai ruwa-ruwa, kamar koko da ƙosai ko kunu. Wasu kuma, sukan ɗumama abin da aka ci a daren da ya gabata. Da rana, kuma akan dafa duk irin abin da ya samu kamar shinkafa da wake ko dambu ko kuma ɗanwake. Da daddare kuma, kusan kowane gida za a sa mu cewa ana dafa tuwo da miya ne, ko miyar kuka ko kuɓewa ko taushe ko kalkashi da dai sauransu, da nama ko babu nama. Duk ko ma mene ne ya samu, wato dai “Daidai ruwa daidai ƙurji.”

Har ila yau, ko da yake ba kowa yake da ƙarfin ɗora girki sau uku ba a rana saboda halin yau, amma a kan sami maƙwabta na gari masu tausayi da lura, su kan kira maƙwabtansu domin su ci abincin, ko suna da shi ko ba su da shi. Da ma tunfil-azal, an san Bahaushe da halin taimako ga ɗan’uwansa.

A zamanin da, za a ga Bahaushe yana ƙoƙarin ya yi noma domin kada gidansa a zauna da yunwa. Amma yanzu, zamananci ya mayar da tunaninsa ya koma kan kasuwanci ko aikin ofis a maimakon aikin gona saboda lalaci da son jiki.

Labarin ya na nuna cewa Bahaushe yakan yi noma domin

Maelezo ya Majibu

Shi yasa ya dogara da noma.

Tambayoyi a kan AL’ADU
A al’adance, wacce hanya ce aka fi amfani da ita wajen magance ciwo?

Maelezo ya Majibu

Jiko: hanya ce wadda ake bi wajen ammfani da mogani

HARSHE: AUNA FAHIMTA

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

Hausawa wasu mutane ne da suka ba abinci muhimmanci a rayuwarsu, domin duk wata fafitika da gwama numfashi da ba hammata iska, ana yi wa ciki ne. Wato cikin biyu: ɗaya ya yiwu an ci an ƙoshi, ko kuma ana cikin halin nema ne.

Kullum, da zaran gari ya waye, wasu tun da jijjifi, za a ga sun fita neman abin da za su ci, su da iyalansu, domin a samu rufin asiri. Saboda haka, ba a barin kowa a gida sai tsofaffi da mata da yara da kuma ragwage, kowa ya tafi neman halaliya.

A al’adance, Hausawa suna da lokuta uku na cin abinci a kowace rana, wato safe da rana da dare. A mafi yawan lokuta da safe akan sha abu mai ruwa-ruwa, kamar koko da ƙosai ko kunu. Wasu kuma, sukan ɗumama abin da aka ci a daren da ya gabata. Da rana, kuma akan dafa duk irin abin da ya samu kamar shinkafa da wake ko dambu ko kuma ɗanwake. Da daddare kuma, kusan kowane gida za a sa mu cewa ana dafa tuwo da miya ne, ko miyar kuka ko kuɓewa ko taushe ko kalkashi da dai sauransu, da nama ko babu nama. Duk ko ma mene ne ya samu, wato dai “Daidai ruwa daidai ƙurji.”

Har ila yau, ko da yake ba kowa yake da ƙarfin ɗora girki sau uku ba a rana saboda halin yau, amma a kan sami maƙwabta na gari masu tausayi da lura, su kan kira maƙwabtansu domin su ci abincin, ko suna da shi ko ba su da shi. Da ma tunfil-azal, an san Bahaushe da halin taimako ga ɗan’uwansa.

A zamanin da, za a ga Bahaushe yana ƙoƙarin ya yi noma domin kada gidansa a zauna da yunwa. Amma yanzu, zamananci ya mayar da tunaninsa ya koma kan kasuwanci ko aikin ofis a maimakon aikin gona saboda lalaci da son jiki.

A labarin, akan yi ɗan wake da

Maelezo ya Majibu

Abin marmori ne da sha'awa.

HARSHE: AUNA FAHIMTA

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

A wani gari can yamma da Magumi, wai shi Tsauni, an yi wani yaro mai suna Salihi. Iyayensa ba masu wadata ba ne, amma sun yi ƙoƙarin ganin ya yi ilmin boko da na Arabiya. Bayan Salihi ya kammala karatun firamare, sai mahaifinsa Tanimu, ya nema masa makarantar gaba da firamare. Domin an ce ‘‘Ilimi gishirin zaman duniya.’’ Amma kuma samo wa Salihi babbar makarantar Magumi bai yi wa mahaifiyarsa Ɗahira daɗi ba, don ba ta son ɗanta ya yi nesa da ita. Dalili shi ne ɗansu tilo namiji, sauran huɗun kuwa duk mata ne. Bugu da ƙari, tana jin munanan labarai iri-iri da kan faru a irin waɗannan makarantu.

Bayan Salihi ya isa makaranta, sai ya duƙufa kan karatu gadan-gadan. Zuwansa ke da wuya, sai suka ƙulla abota da wani ɗan ajinsu, wai shi Kasa. Kafin ya ankara, sai da abokinsa ya jefa shi cikin wata ƙungiyar asiri.

Da ya farga da halin da ya shiga, sai ya yi ƙoƙarin fita daga cikinta, amma aka nuna masa ai ba a haka. ‘‘ In har ka ce za ka fice, lallai za a kassara ka, ko ma a halaka ka’’ in ji abokinsa.

Ganin halin tsaka-mai-wuya da ya shiga, sai ya tsayar da shawarar ya fallasa ƙungiyar, in ya so komai ta tafasa ta ƙone. Ya je ya shaida wa shugaban makaranta. Nan take ya sanya jami’an tsaro suka kamo dukkan ‘yan ƙungiyar. Kotu ta yanke musu hukunci, sannan aka kai su gidan jarun. Da ma an ce, ‘‘ Komai nisan jifa ƙasa za ya faɗo.’’

Wane ne ya shigar da Salihi cikin ƙungiyar asiri?

Maelezo ya Majibu

Wani dan ajinsu wai shi'Kasa'.

HARSHE: NAHAWU
Wanne ne ɗan jirge?

Maelezo ya Majibu

Bayan iska ta san datse a cikin baki, sai ta saki ta fita ta gefen harshe.

WAKA
“Ita ko bante ta ƙetara sai ta haihu, In ka san kuɗi su ƙare a suna”
Wannan tsakure na ‘Waƙar Zambon Ƙazama’ ta Mal. Aliyu Namangi, ta Zaɓaɓɓun Waƙoƙin Da Da Na Yanzu, na D. Abdulkadir yana Magana ne a kan

Maelezo ya Majibu

Kamar yadda mowallafin ya rera a baiti na 18 Zababbun Wakokin Da da na Yanzu no

Tambayoyi a kan AL’ADU
Wace sarauta ce ta shafi kula da baitulmali?

Maelezo ya Majibu

Shi ne mai rabin Zakka.

WASAN KWAIKWAYO
An tsara Kukan Kurciya na M. B. Bambale

Maelezo ya Majibu

Kukan kuraiya na M.B Bambale ya yi amfani da kashi-kashi da kuma fitowa a wasan.

HARSHE: AUNA FAHIMTA

A karanta wa?annan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

Hausawa wasu mutane ne da suka ba abinci muhimmanci a rayuwarsu, domin duk wata fafitika da gwama numfashi da ba hammata iska, ana yi wa ciki ne. Wato cikin biyu: ?aya ya yiwu an ci an ?oshi, ko kuma ana cikin halin nema ne.

Kullum, da zaran gari ya waye, wasu tun da jijjifi, za a ga sun fita neman abin da za su ci, su da iyalansu, domin a samu rufin asiri. Saboda haka, ba a barin kowa a gida sai tsofaffi da mata da yara da kuma ragwage, kowa ya tafi neman halaliya.

A al?adance, Hausawa suna da lokuta uku na cin abinci a kowace rana, wato safe da rana da dare. A mafi yawan lokuta da safe akan sha abu mai ruwa-ruwa, kamar koko da ?osai ko kunu. Wasu kuma, sukan ?umama abin da aka ci a daren da ya gabata. Da rana, kuma akan dafa duk irin abin da ya samu kamar shinkafa da wake ko dambu ko kuma ?anwake. Da daddare kuma, kusan kowane gida za a sa mu cewa ana dafa tuwo da miya ne, ko miyar kuka ko ku?ewa ko taushe ko kalkashi da dai sauransu, da nama ko babu nama. Duk ko ma mene ne ya samu, wato dai ?Daidai ruwa daidai ?urji.?

Har ila yau, ko da yake ba kowa yake da ?arfin ?ora girki sau uku ba a rana saboda halin yau, amma a kan sami ma?wabta na gari masu tausayi da lura, su kan kira ma?wabtansu domin su ci abincin, ko suna da shi ko ba su da shi. Da ma tunfil-azal, an san Bahaushe da halin taimako ga ?an?uwansa.

A zamanin da, za a ga Bahaushe yana ?o?arin ya yi noma domin kada gidansa a zauna da yunwa. Amma yanzu, zamananci ya mayar da tunaninsa ya koma kan kasuwanci ko aikin ofis a maimakon aikin gona saboda lalaci da son jiki.

Me ake nufi da gwama nunfashi a labarin?

Maelezo ya Majibu

Fada

WAKA
Waƙar ‘Gadar Zare’ ta Zaɓaɓɓun Waƙoƙin Da Da Na Yanzu na D. Abdulkadir ’yar ƙwar nawa ce?

Maelezo ya Majibu

Abdulkadir na da 'Kwar biyar Shi ne nake sin mu taru mu gane, camfi da kege rashin ilmi ne, Tsafisu bori rashin hankoli ne. Aminci da su ko hakika bata ne, Da wanta da shirme da shorhdiya.

WAKA

‘Ya ɗan’uwa da ke fatawa a kan zancen,

Tawakkali da du’ai wadda ba bidi’a.

Da fassarar ƙaddara bisa yadda anka faɗi.

Cikin kitabu da sunna wanda ba bidi’a.

Ai ka yi fatawarka gun wannan da bai da sani,

Kuma bai da hikima ta rarrabe mas’alar bidi’a.’

A waɗannan baitoci na ‘Waƙar Bidi’a’ ta Waƙoƙin Sa’adu Zungur ana yin gargaɗi ne kan

Maelezo ya Majibu

Wato shaharar run malamai na addini

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA
‘‘Balarabe na Balaraba
Sannu Balaraba
Sai wata rana.’’
Me Haruna Uji, ke nuna wa a wannan tsakure?

Maelezo ya Majibu

Dangantakar Siyayya.

HARSHE: AUNA FAHIMTA

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

Hausawa wasu mutane ne da suka ba abinci muhimmanci a rayuwarsu, domin duk wata fafitika da gwama numfashi da ba hammata iska, ana yi wa ciki ne. Wato cikin biyu: ɗaya ya yiwu an ci an ƙoshi, ko kuma ana cikin halin nema ne.

Kullum, da zaran gari ya waye, wasu tun da jijjifi, za a ga sun fita neman abin da za su ci, su da iyalansu, domin a samu rufin asiri. Saboda haka, ba a barin kowa a gida sai tsofaffi da mata da yara da kuma ragwage, kowa ya tafi neman halaliya.

A al’adance, Hausawa suna da lokuta uku na cin abinci a kowace rana, wato safe da rana da dare. A mafi yawan lokuta da safe akan sha abu mai ruwa-ruwa, kamar koko da ƙosai ko kunu. Wasu kuma, sukan ɗumama abin da aka ci a daren da ya gabata. Da rana, kuma akan dafa duk irin abin da ya samu kamar shinkafa da wake ko dambu ko kuma ɗanwake. Da daddare kuma, kusan kowane gida za a sa mu cewa ana dafa tuwo da miya ne, ko miyar kuka ko kuɓewa ko taushe ko kalkashi da dai sauransu, da nama ko babu nama. Duk ko ma mene ne ya samu, wato dai “Daidai ruwa daidai ƙurji.”

Har ila yau, ko da yake ba kowa yake da ƙarfin ɗora girki sau uku ba a rana saboda halin yau, amma a kan sami maƙwabta na gari masu tausayi da lura, su kan kira maƙwabtansu domin su ci abincin, ko suna da shi ko ba su da shi. Da ma tunfil-azal, an san Bahaushe da halin taimako ga ɗan’uwansa.

A zamanin da, za a ga Bahaushe yana ƙoƙarin ya yi noma domin kada gidansa a zauna da yunwa. Amma yanzu, zamananci ya mayar da tunaninsa ya koma kan kasuwanci ko aikin ofis a maimakon aikin gona saboda lalaci da son jiki.

Wane suna ya fi dacewa da wannan labarin?

Maelezo ya Majibu

Noma: Na duke tsohon ciniki kowa ya zo duniya kai ya tarar.

RUBUTACCEN ADABI: ZUBE
‘Ya zama musu alaƙaƙai, ko wane juyin suka yi na su halaka shi, shi ke sama, sai ka ce hancin gauta.’
Wane irin salo aka yi amfani da shi a wannan tsakure na Ganɗoki na Walin Katsina A. Bello?

Maelezo ya Majibu

Kamor yadda aka kamanta shi da hancin ganta.

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA
Labarin kura da akuya da harawa yana cikin nau’in labari na

Maelezo ya Majibu

Alma'ra mai wasa kwakwalwa.

RUBUTACCEN ADABI: ZUBE
Labarun cikin Magana Jari ce na III na A. Imam, an shirya su ne bisa salon

Maelezo ya Majibu

Labarun Magana jari ce na III an Shirya su ne bese salan ji ka
Karu: Kamar 'Labarin' sai bango ya tsage kadongare kan samu wajen Shiga

HARSHE: AUNA FAHIMTA

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

A wani gari can yamma da Magumi, wai shi Tsauni, an yi wani yaro mai suna Salihi. Iyayensa ba masu wadata ba ne, amma sun yi ƙoƙarin ganin ya yi ilmin boko da na Arabiya. Bayan Salihi ya kammala karatun firamare, sai mahaifinsa Tanimu, ya nema masa makarantar gaba da firamare. Domin an ce ‘‘Ilimi gishirin zaman duniya.’’ Amma kuma samo wa Salihi babbar makarantar Magumi bai yi wa mahaifiyarsa Ɗahira daɗi ba, don ba ta son ɗanta ya yi nesa da ita. Dalili shi ne ɗansu tilo namiji, sauran huɗun kuwa duk mata ne. Bugu da ƙari, tana jin munanan labarai iri-iri da kan faru a irin waɗannan makarantu.

Bayan Salihi ya isa makaranta, sai ya duƙufa kan karatu gadan-gadan. Zuwansa ke da wuya, sai suka ƙulla abota da wani ɗan ajinsu, wai shi Kasa. Kafin ya ankara, sai da abokinsa ya jefa shi cikin wata ƙungiyar asiri.

Da ya farga da halin da ya shiga, sai ya yi ƙoƙarin fita daga cikinta, amma aka nuna masa ai ba a haka. ‘‘ In har ka ce za ka fice, lallai za a kassara ka, ko ma a halaka ka’’ in ji abokinsa.

Ganin halin tsaka-mai-wuya da ya shiga, sai ya tsayar da shawarar ya fallasa ƙungiyar, in ya so komai ta tafasa ta ƙone. Ya je ya shaida wa shugaban makaranta. Nan take ya sanya jami’an tsaro suka kamo dukkan ‘yan ƙungiyar. Kotu ta yanke musu hukunci, sannan aka kai su gidan jarun. Da ma an ce, ‘‘ Komai nisan jifa ƙasa za ya faɗo.’’

Wane ne tauraron labarin?

Maelezo ya Majibu

Shi ne wanda aka gina labarin a kansa

HARSHE: NAHAWU
Wanne ne keɓaɓɓen bayanin wasalin /a/?

Maelezo ya Majibu

Harshe na tsayawa a tsakiyar bakin dan Adam.

Tambayoyi a kan AL’ADU
Makoɗi kayan aiki ne na

Maelezo ya Majibu

Domin Kora kaifin wuka, garms, fortanya d-s.

WASAN KWAIKWAYO
Su wa Makau ya kira jakkai a wasan Shaihu Umar na U. Ladan Da D. Lyndersay?

Maelezo ya Majibu

Shaihu Umar na U. Ladon da D. Iyndersay.
Makau ya kira su jikkai saboda rasui tunaninsu a wasan.

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA
‘‘ƙulun-ƙulu-fita.’’

Maelezo ya Majibu

Amsa ce ta tambayer kacici-kacici.

Tambayoyi a kan AL’ADU
Wanne ne biki na sana’a?

Maelezo ya Majibu

Domin nuna bojinta.

Tambayoyi a kan AL’ADU
Yara masu laƙabi cindo an haife su ne

Maelezo ya Majibu

Daga shida zuman sama, sine maso 'cindo'.

Tambayoyi a kan AL’ADU
Wace hanya ce ake bi domin shiga harkar bori?

Maelezo ya Majibu

Saboda 'Sulhu' tsakanin aljanu da wanda Suko Shiga jikinsa.

WASAN KWAIKWAYO
Rabo nawa wasan Shaihu Umar na U. Ladan da D. Lyndersay ya ƙunsa?

Maelezo ya Majibu

Rabo Biyu
1. Labarin Haihumar Umar, Mutuwar, babansa, aure makau da fatima (wato gyatu matar Umar) makicin Kwatau do sarkin Zagi, washe gisan makaw.
2. Rabo na Biyu: Labarin Umar da Abdulkarin da yadda suka fito neman mahaifiyar

HARSHE: AUNA FAHIMTA

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

A wani gari can yamma da Magumi, wai shi Tsauni, an yi wani yaro mai suna Salihi. Iyayensa ba masu wadata ba ne, amma sun yi ƙoƙarin ganin ya yi ilmin boko da na Arabiya. Bayan Salihi ya kammala karatun firamare, sai mahaifinsa Tanimu, ya nema masa makarantar gaba da firamare. Domin an ce ‘‘Ilimi gishirin zaman duniya.’’ Amma kuma samo wa Salihi babbar makarantar Magumi bai yi wa mahaifiyarsa Ɗahira daɗi ba, don ba ta son ɗanta ya yi nesa da ita. Dalili shi ne ɗansu tilo namiji, sauran huɗun kuwa duk mata ne. Bugu da ƙari, tana jin munanan labarai iri-iri da kan faru a irin waɗannan makarantu.

Bayan Salihi ya isa makaranta, sai ya duƙufa kan karatu gadan-gadan. Zuwansa ke da wuya, sai suka ƙulla abota da wani ɗan ajinsu, wai shi Kasa. Kafin ya ankara, sai da abokinsa ya jefa shi cikin wata ƙungiyar asiri.

Da ya farga da halin da ya shiga, sai ya yi ƙoƙarin fita daga cikinta, amma aka nuna masa ai ba a haka. ‘‘ In har ka ce za ka fice, lallai za a kassara ka, ko ma a halaka ka’’ in ji abokinsa.

Ganin halin tsaka-mai-wuya da ya shiga, sai ya tsayar da shawarar ya fallasa ƙungiyar, in ya so komai ta tafasa ta ƙone. Ya je ya shaida wa shugaban makaranta. Nan take ya sanya jami’an tsaro suka kamo dukkan ‘yan ƙungiyar. Kotu ta yanke musu hukunci, sannan aka kai su gidan jarun. Da ma an ce, ‘‘ Komai nisan jifa ƙasa za ya faɗo.’’

Ina aka kai su Kasa bayan an yanke musu hukunci?

Maelezo ya Majibu

Kotu ta yanke muzu hukucin Zaman jarun.

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA
‘‘Ja ya faɗo, ja ya ɗauka’’
Wane rukunin adabin baka wannan magana ta fito ?

Maelezo ya Majibu

Waƙoƙin baka

HARSHE: NAHAWU
A kalmar marubuciya, akwai ɗafi.

Maelezo ya Majibu

Dafo-goshi-ma = marubuciya
Dafo-keyo-iya.

HARSHE: AUNA FAHIMTA

A karanta waɗannan labaru, sannan a amsa tambayoyin da suka biyo kowannensu.

Hausawa wasu mutane ne da suka ba abinci muhimmanci a rayuwarsu, domin duk wata fafitika da gwama numfashi da ba hammata iska, ana yi wa ciki ne. Wato cikin biyu: ɗaya ya yiwu an ci an ƙoshi, ko kuma ana cikin halin nema ne.

Kullum, da zaran gari ya waye, wasu tun da jijjifi, za a ga sun fita neman abin da za su ci, su da iyalansu, domin a samu rufin asiri. Saboda haka, ba a barin kowa a gida sai tsofaffi da mata da yara da kuma ragwage, kowa ya tafi neman halaliya.

A al’adance, Hausawa suna da lokuta uku na cin abinci a kowace rana, wato safe da rana da dare. A mafi yawan lokuta da safe akan sha abu mai ruwa-ruwa, kamar koko da ƙosai ko kunu. Wasu kuma, sukan ɗumama abin da aka ci a daren da ya gabata. Da rana, kuma akan dafa duk irin abin da ya samu kamar shinkafa da wake ko dambu ko kuma ɗanwake. Da daddare kuma, kusan kowane gida za a sa mu cewa ana dafa tuwo da miya ne, ko miyar kuka ko kuɓewa ko taushe ko kalkashi da dai sauransu, da nama ko babu nama. Duk ko ma mene ne ya samu, wato dai “Daidai ruwa daidai ƙurji.”

Har ila yau, ko da yake ba kowa yake da ƙarfin ɗora girki sau uku ba a rana saboda halin yau, amma a kan sami maƙwabta na gari masu tausayi da lura, su kan kira maƙwabtansu domin su ci abincin, ko suna da shi ko ba su da shi. Da ma tunfil-azal, an san Bahaushe da halin taimako ga ɗan’uwansa.

A zamanin da, za a ga Bahaushe yana ƙoƙarin ya yi noma domin kada gidansa a zauna da yunwa. Amma yanzu, zamananci ya mayar da tunaninsa ya koma kan kasuwanci ko aikin ofis a maimakon aikin gona saboda lalaci da son jiki.

A labarin an nuna baya ga shan abu mai ruwa-ruwa da safe, wasu Hausawa kan

Maelezo ya Majibu

Sauran tuwon da aka dafa.

HARSHE: NAHAWU
Lokaci Na Yanzu II shi ne mai manunin lokaci

Maelezo ya Majibu

Saboda ana cikin aikin ba a kare ba.

RUBUTACCEN ADABI: ZUBE
Jigon labarin ‘‘Kowa Ya Daka Rawar Wani’’ na Magana Jari Ce na III na A. na Imam, ya yi daidai da ‘‘kowa ya

Maelezo ya Majibu

Jigo Lagabim 'kiwa ya daka rawar wani' na magana jari ce na III. Shi ne 'kowa ya tsaya, matsayinsa Saboda a labarin maigisan ya ce Su yi caryi shi da matersa, wati ta se gona shi kuwa ya yi aikin gida, dagakarshe ya gozo koda otumame ya aje mato.

RUBUTACCEN ADABI: ZUBE
A Ganɗoki na Walin Katsina A. Bello an nuna Ganɗoki ya yi faɗa har da

Maelezo ya Majibu

An kasa labarin. zuwa biyu
i - yakin turawo da Gandoki
ii - Yakin Gandoki da aljanu.

WAKA
Maƙasudin ‘Waƙar ’Yan Baka’ ta Sa’adu Zungur shi ne

Maelezo ya Majibu

Kamar yadda mawakin ya fada a baiti na Biyu: Misali.
Aboka, tofo nan ko saurari: Waka
Jawabi ni yanboko maso zaloka jafo'insu bat sho'ami mayoko
Da kaifin halussa awa na moroko
Da Daukoko korya bise gaskiya.

WAKA
Marubucin ‘Waƙar Zambon ƙazama’ ta zaɓaɓɓun Waƙoƙin Da Da Na Yanzu na D. Abdulkadir ya nuna cewa mata ƙazamai suna nuna ƙazantarsu ta

Maelezo ya Majibu

Kamar yadda ya zo a bauti na 10 zababbun wakokin Da doone yan
Ran girkinki ba akoshi do jibi, Shi namom miji ki cinye a tsame.

Tambayoyi a kan ADABIN BAKA
Mece ce dangantakar Gizo da Ƙoƙi a tatsuniyoyin Hausa?

Maelezo ya Majibu

Matar Gizo = Koki.