Ana ebu...
|
Tẹ & Di mu lati Gbe Yika |
|||
|
Pịa Ebe a ka Imechi |
|||
Ajụjụ 1 Ripọtì
ÈDÈ
Àkôtö gan ní
Ajụjụ 2 Ripọtì
ÈDÈ
Àpapõ jô àti mi yóò jë
Ajụjụ 3 Ripọtì
ÌßÊßE
Èwo ni ìgbésê àkökö nínú àÿà ìgbéyàwó?
Akọwa Nkọwa
Ôkùnrin tó bá þ wá ìyàwó gbödõ kökö máa fojú wá ìyàwó tó wù u láti fë.
Ajụjụ 4 Ripọtì
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Babárìndé nífêë Fôláÿadé púpõ. Fôláÿadé náà sì rèé, òrékelëwà ômôge, çlëyinjú-çgë, çlërin-ín êyç! Òun náà sì dá ìfë yìí padà pêlú ayõ àti ìdùnnú. ßùgbön bàbá Fôláÿadé ni igi wörökö tí þ da iná rú nídìí õrõ yìí: ó kórìíra Babárìndé nítorí pé ó kà á sí òtòÿì ènìyàn.Bëê ômôlójú rê sì ni Fôláÿadé í ÿe. Baba gbàgbö pé bí ômô òun bá fë Babárìndé, inú ìyà ni tôkôtaya wôn yóò wà.
Kì í kúkú í ÿe pé Babárìndé jë tálákà bëê náà: ó þ ÿiÿë gëgë bí òÿìÿë kékeré nílé-iÿë þlá kan, bëê ni kò sì tôrô jç, ÿùgbön ó kàn jë pé kò lówó tó Ayõkúnlé Atáyéwá, oníÿòwò kan tí baba Fôláÿadé fë kí ômô rê fë. Ìyá Fôláÿadé náà sì rèé, ibi tí ôkô rê bá tê sí ni òun náà þ tê sí. ßé ojúbõrõ kö ni a sì fi þ gbômô löwö èkùrö: àwôn òbí Fôláÿadé fi toògùn-toògùn fa ômô wôn fún Ayõkúnlé Atáyéwá ÿaya. Babárìndé banújë nídìí õrõ yìí, êdùn-ôkàn sì ni Fôláÿadé gbé wôlé ôkô.
Ôjö þ gorí ôjö, ôdún þ gorí ôdún, bëê ni ìgbà sì þ rékôjá lo. Fôláÿadé bí akô, ó bi abo nílé ôkô, ÿúgbön nýkan ò lô déédé fún ôkô rê mö lënu òwò rè. Àwôn oníbodè ti gbësê lé ôjà rê tó jë çgbêlëgbê náírà. Ó yáwó nílé-ìfowópamö, ÿùgbön kò rí i san padà. Àwôn báýkì bá gba ilé, ôkõ àti àwôn dúkìá rê mìíràn. Àtijç-àtimu wá di ìÿòro fún òun àti ìyàwó rê àti àwon ômô wôn pêlú.
Níhà kejì, Babárìndé náà ti gbéyàwó, ó sì tí bímô. Lënu iÿë rê wàyìí, ó ti di õgá, orí sì ti sún un sölá. Àwôn òbí Fôláÿadé wá þ wò sùnùn, wön rí i bí ìgbé-ayé Ayõkúnlé Atáyéwá ÿe þ lô, wön sì tún wo ti Fôláÿadé ômô wôn, bákan náà ni wön sì þ gbókèèrè wo ti Babárìndé bó ÿe þ dùn sí i fún un. Wön wá fika àbámò bônu: iwájú ò ÿeé lô, èyìn ò sì ÿeé padà sí fún wôn. Babárìndé, eni tí wôn rò pé kò lè pàgö ló wá dçni tí þ kölé aláruru. Ó wá hàn kedere sí wôn pé çni tí yóò dôlölà löla, orí ló mõ ön.
Àwôn òbí Fôláÿadé kábàámõ ìwà wôn nítorí pé
Akọwa Nkọwa
Babárìndé tí wön ròpin di ènìyàn pàtàkì ÿùgbön Atáyéwá di òtòÿì.
Ajụjụ 5 Ripọtì
ÌßÊßE
Èwo ni ó fi ìgbàgbö Yorùbá nípa ayé lëyìn ikú hàn nínú ìwònyí?
Akọwa Nkọwa
Yorùbá gbàgbö pé àwôn êdá tí wön ti kú tí wön tõrun wá sí ayé ni egúngún.
Ajụjụ 6 Ripọtì
ÈDÈ
Àgbê ni mo ri jë gbólóhùn
Ajụjụ 7 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àkójôpõ Ewi Alohùn Yorùbá ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Ìjálá, kí ni õkôrin sô pé ó máa þ gbêyìn àlè?
Akọwa Nkọwa
Nítorí pé kì í sí ìfë àtôkànwá láàrin àlè méji.
Ajụjụ 8 Ripọtì
ÈDÈ
Nínú Mò þ gààrí rê, gààrí
Akọwa Nkọwa
The question is asking about the main ingredient in "Mo papo garri" which is a popular West African snack made from cassava. The correct answer would be "õrõ-ìÿe", which means "ground cassava". This is because garri is made by peeling, washing, and grinding cassava roots into a paste, which is then fermented and sieved to produce granules that are roasted into the final product.
Ajụjụ 9 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿírí Amòòkùnjalè Tú ni ìbéèrè dá lé.
Kí ni ó fa ìjà lábúlé Alágbèdç?
Akọwa Nkọwa
Èrò ôkõ kan ló bá awakõ jà nítorí múrí méjì.
Ajụjụ 10 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìyán Ogún Ôdún ni ìbéèrè dá lé.
Çni tó kó gbogbo ômô-ogun jô tó sì ÿètò ìjagun ni
Ajụjụ 11 Ripọtì
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Babárìndé nífêë Fôláÿadé púpõ. Fôláÿadé náà sì rèé, òrékelëwà ômôge, çlëyinjú-çgë, çlërin-ín êyç! Òun náà sì dá ìfë yìí padà pêlú ayõ àti ìdùnnú. ßùgbön bàbá Fôláÿadé ni igi wörökö tí þ da iná rú nídìí õrõ yìí: ó kórìíra Babárìndé nítorí pé ó kà á sí òtòÿì ènìyàn.Bëê ômôlójú rê sì ni Fôláÿadé í ÿe. Baba gbàgbö pé bí ômô òun bá fë Babárìndé, inú ìyà ni tôkôtaya wôn yóò wà.
Kì í kúkú í ÿe pé Babárìndé jë tálákà bëê náà: ó þ ÿiÿë gëgë bí òÿìÿë kékeré nílé-iÿë þlá kan, bëê ni kò sì tôrô jç, ÿùgbön ó kàn jë pé kò lówó tó Ayõkúnlé Atáyéwá, oníÿòwò kan tí baba Fôláÿadé fë kí ômô rê fë. Ìyá Fôláÿadé náà sì rèé, ibi tí ôkô rê bá tê sí ni òun náà þ tê sí. ßé ojúbõrõ kö ni a sì fi þ gbômô löwö èkùrö: àwôn òbí Fôláÿadé fi toògùn-toògùn fa ômô wôn fún Ayõkúnlé Atáyéwá ÿaya. Babárìndé banújë nídìí õrõ yìí, êdùn-ôkàn sì ni Fôláÿadé gbé wôlé ôkô.
Ôjö þ gorí ôjö, ôdún þ gorí ôdún, bëê ni ìgbà sì þ rékôjá lo. Fôláÿadé bí akô, ó bi abo nílé ôkô, ÿúgbön nýkan ò lô déédé fún ôkô rê mö lënu òwò rè. Àwôn oníbodè ti gbësê lé ôjà rê tó jë çgbêlëgbê náírà. Ó yáwó nílé-ìfowópamö, ÿùgbön kò rí i san padà. Àwôn báýkì bá gba ilé, ôkõ àti àwôn dúkìá rê mìíràn. Àtijç-àtimu wá di ìÿòro fún òun àti ìyàwó rê àti àwon ômô wôn pêlú.
Níhà kejì, Babárìndé náà ti gbéyàwó, ó sì tí bímô. Lënu iÿë rê wàyìí, ó ti di õgá, orí sì ti sún un sölá. Àwôn òbí Fôláÿadé wá þ wò sùnùn, wön rí i bí ìgbé-ayé Ayõkúnlé Atáyéwá ÿe þ lô, wön sì tún wo ti Fôláÿadé ômô wôn, bákan náà ni wön sì þ gbókèèrè wo ti Babárìndé bó ÿe þ dùn sí i fún un. Wön wá fika àbámò bônu: iwájú ò ÿeé lô, èyìn ò sì ÿeé padà sí fún wôn. Babárìndé, eni tí wôn rò pé kò lè pàgö ló wá dçni tí þ kölé aláruru. Ó wá hàn kedere sí wôn pé çni tí yóò dôlölà löla, orí ló mõ ön.
Fôláÿadé gbé êdùn-ôkàn wôlékô nítorí pé
Akọwa Nkọwa
Nítorí pe àwôn bàbá rê kò jë kó fë çni tó wù ú.
Ajụjụ 12 Ripọtì
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Ilé-ayé ò jë nýkan,
Àlá lásán ni,
Ôkàn tó þ sùn ti dòkú,
Nýkan ò rí bí a ti rò ó
Ilé-ayé gbçgë. 5
Sàréè ì ÿopin êdá.
Eérú fún eérú,
Eruku fún eruku,
Lôba-òkè sô fénìyàn,
Tó j’Ôlörun nípè. 10
Àmö hùwà bí çni pé,
Ojoojúmö lêdá þ súnmölé.
Máà gbëkêké ôlá
Máà nígbçkêlé nínú ôrõ.
Alágbára ayé, ç rôra ÿe. 15
Bí ó ti wù ká ki lökàn tó,
Kìkì ní í lù,
Báa bá gbölù ikú,
Àtorin arò ti þ kôjá lóde.
Ojú ogun layé. 20
Má bojú wêyìn,
Jà bí akin lójú ìjà.
Rántí ayé àkôni tó kôjá,
Wo àwòköÿe wôn fún ôjö õla tìrç.
Gbé ìgbé-ayé alààyè, 25
Jë kí òkú sunkún ara wôn.
Àwé, má ronú mö,
Jë ká máa ÿiÿé lô.
Máa jagun lô,
Má wêyìn, 30
Má ÿiyè méjì,
Bó pë, bó yá,
Ayõ þ bõ.
Kí ni akéwì sô pé yóò ÿe êdá tó gbö nípa ikú?
Ajụjụ 13 Ripọtì
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Ilé-ayé ò jë nýkan,
Àlá lásán ni,
Ôkàn tó þ sùn ti dòkú,
Nýkan ò rí bí a ti rò ó
Ilé-ayé gbçgë. 5
Sàréè ì ÿopin êdá.
Eérú fún eérú,
Eruku fún eruku,
Lôba-òkè sô fénìyàn,
Tó j’Ôlörun nípè. 10
Àmö hùwà bí çni pé,
Ojoojúmö lêdá þ súnmölé.
Máà gbëkêké ôlá
Máà nígbçkêlé nínú ôrõ.
Alágbára ayé, ç rôra ÿe. 15
Bí ó ti wù ká ki lökàn tó,
Kìkì ní í lù,
Báa bá gbölù ikú,
Àtorin arò ti þ kôjá lóde.
Ojú ogun layé. 20
Má bojú wêyìn,
Jà bí akin lójú ìjà.
Rántí ayé àkôni tó kôjá,
Wo àwòköÿe wôn fún ôjö õla tìrç.
Gbé ìgbé-ayé alààyè, 25
Jë kí òkú sunkún ara wôn.
Àwé, má ronú mö,
Jë ká máa ÿiÿé lô.
Máa jagun lô,
Má wêyìn, 30
Má ÿiyè méjì,
Bó pë, bó yá,
Ayõ þ bõ.
... i ní ìlà 17 töka sí
Ajụjụ 14 Ripọtì
ÈDÈ
Àbùdá tí ó þ fi iye sílébù hàn ni
Ajụjụ 15 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿírí Amòòkùnjalè Tú ni ìbéèrè dá lé.
Çni ti `awôn ènìyàn fura sí jù nípa owó tó pòórá ni
Akọwa Nkọwa
Òun ló dúró ti Àkàngbé nígbà tí ara rê kò yá, nínú ìyêwù rê sì ni owó ti sônù.
Ajụjụ 17 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿírí Amòòkùnjalè Tú ni ìbéèrè dá lé.
Õrë Orínmóògùnjë ti ó þ bá a ra kòkó ni
Akọwa Nkọwa
Õrë tímötímö ni orímóògùnjë àtí Ajíÿefínní.
Ajụjụ 18 Ripọtì
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Babárìndé nífêë Fôláÿadé púpõ. Fôláÿadé náà sì rèé, òrékelëwà ômôge, çlëyinjú-çgë, çlërin-ín êyç! Òun náà sì dá ìfë yìí padà pêlú ayõ àti ìdùnnú. ßùgbön bàbá Fôláÿadé ni igi wörökö tí þ da iná rú nídìí õrõ yìí: ó kórìíra Babárìndé nítorí pé ó kà á sí òtòÿì ènìyàn.Bëê ômôlójú rê sì ni Fôláÿadé í ÿe. Baba gbàgbö pé bí ômô òun bá fë Babárìndé, inú ìyà ni tôkôtaya wôn yóò wà.
Kì í kúkú í ÿe pé Babárìndé jë tálákà bëê náà: ó þ ÿiÿë gëgë bí òÿìÿë kékeré nílé-iÿë þlá kan, bëê ni kò sì tôrô jç, ÿùgbön ó kàn jë pé kò lówó tó Ayõkúnlé Atáyéwá, oníÿòwò kan tí baba Fôláÿadé fë kí ômô rê fë. Ìyá Fôláÿadé náà sì rèé, ibi tí ôkô rê bá tê sí ni òun náà þ tê sí. ßé ojúbõrõ kö ni a sì fi þ gbômô löwö èkùrö: àwôn òbí Fôláÿadé fi toògùn-toògùn fa ômô wôn fún Ayõkúnlé Atáyéwá ÿaya. Babárìndé banújë nídìí õrõ yìí, êdùn-ôkàn sì ni Fôláÿadé gbé wôlé ôkô.
Ôjö þ gorí ôjö, ôdún þ gorí ôdún, bëê ni ìgbà sì þ rékôjá lo. Fôláÿadé bí akô, ó bi abo nílé ôkô, ÿúgbön nýkan ò lô déédé fún ôkô rê mö lënu òwò rè. Àwôn oníbodè ti gbësê lé ôjà rê tó jë çgbêlëgbê náírà. Ó yáwó nílé-ìfowópamö, ÿùgbön kò rí i san padà. Àwôn báýkì bá gba ilé, ôkõ àti àwôn dúkìá rê mìíràn. Àtijç-àtimu wá di ìÿòro fún òun àti ìyàwó rê àti àwon ômô wôn pêlú.
Níhà kejì, Babárìndé náà ti gbéyàwó, ó sì tí bímô. Lënu iÿë rê wàyìí, ó ti di õgá, orí sì ti sún un sölá. Àwôn òbí Fôláÿadé wá þ wò sùnùn, wön rí i bí ìgbé-ayé Ayõkúnlé Atáyéwá ÿe þ lô, wön sì tún wo ti Fôláÿadé ômô wôn, bákan náà ni wön sì þ gbókèèrè wo ti Babárìndé bó ÿe þ dùn sí i fún un. Wön wá fika àbámò bônu: iwájú ò ÿeé lô, èyìn ò sì ÿeé padà sí fún wôn. Babárìndé, eni tí wôn rò pé kò lè pàgö ló wá dçni tí þ kölé aláruru. Ó wá hàn kedere sí wôn pé çni tí yóò dôlölà löla, orí ló mõ ön.
Ohun tó mú àyípadà burúkú bá Atáyéwá ni pé
Ajụjụ 19 Ripọtì
ÌßÊßE
Ìwà ômôlúàbí ni kí a
Akọwa Nkọwa
Idahun ti o tona ni C
Explanation: ti a ba ran omo ni ise eru afi ti omo je iyen Yoruba fi n pe eyan ni omoluabi
Fi eje sinu tuto funfun jade tumo si wipe ki eniyan ma ro ero ki ero ko si ma so idakeji re jade.
Ajụjụ 20 Ripọtì
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Ilé-ayé ò jë nýkan,
Àlá lásán ni,
Ôkàn tó þ sùn ti dòkú,
Nýkan ò rí bí a ti rò ó
Ilé-ayé gbçgë. 5
Sàréè ì ÿopin êdá.
Eérú fún eérú,
Eruku fún eruku,
Lôba-òkè sô fénìyàn,
Tó j’Ôlörun nípè. 10
Àmö hùwà bí çni pé,
Ojoojúmö lêdá þ súnmölé.
Máà gbëkêké ôlá
Máà nígbçkêlé nínú ôrõ.
Alágbára ayé, ç rôra ÿe. 15
Bí ó ti wù ká ki lökàn tó,
Kìkì ní í lù,
Báa bá gbölù ikú,
Àtorin arò ti þ kôjá lóde.
Ojú ogun layé. 20
Má bojú wêyìn,
Jà bí akin lójú ìjà.
Rántí ayé àkôni tó kôjá,
Wo àwòköÿe wôn fún ôjö õla tìrç.
Gbé ìgbé-ayé alààyè, 25
Jë kí òkú sunkún ara wôn.
Àwé, má ronú mö,
Jë ká máa ÿiÿé lô.
Máa jagun lô,
Má wêyìn, 30
Má ÿiyè méjì,
Bó pë, bó yá,
Ayõ þ bõ.
Níbo ni òpin êdá?
Akọwa Nkọwa
Lödõ Ôlörun tó dá êdá ni yóò ti lô jë àbõ löjö tí ikú bá dé.
Ajụjụ 22 Ripọtì
ÌßÊßE
Kí ni a fi þ gbé pósí òkú sínú ìbojì nílê Yorùbá?
Akọwa Nkọwa
The question is asking what Yoruba people put in a coffin during burial to represent a deceased person's possessions or attributes. The answer is Aÿô, which is a type of cloth that is traditionally used to wrap items in Yoruba culture. It is believed that the cloth carries the essence and memories of the person being buried, and so it is placed in the coffin to represent their possessions or attributes.
Ajụjụ 23 Ripọtì
ÈDÈ
Fáwëlì àìránmúpè àyanupè ààrin pçrçsç ni
Ajụjụ 24 Ripọtì
ÈDÈ
ße ìtumõ ‘The committee will took into the crisis’.
Akọwa Nkọwa
The sentence "The committee will took into the crisis" is incorrect. The correct form of the sentence should be "The committee will look into the crisis." In this sentence, the correct verb to use is "look" and not "took". Therefore, the correct option is: "Ìgbìmõ á lè dá sí aáwõ náà" which means "The committee can look into the crisis."
Ajụjụ 25 Ripọtì
ÌßÊßE
Õkan nínú ohun tí a fi þ ÿe ìtöjú aláìsàn ni
Akọwa Nkọwa
Òògùn ti a fi þ wo aláisàn nílê Yorùbá ni àgbo.
Ajụjụ 26 Ripọtì
ÌßÊßE
Àsìkò wo ni a máa þ ÿe eré ìdárayá?
Ajụjụ 27 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìgbá Lonígbàá Kà ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Owó, ohun ti akéwì dàníyàn kí ó pa òun ti ni
Akọwa Nkọwa
Nítorí pé òÿì kì í ÿe ohun tó dára nínú ayé ènìyàn.
Ajụjụ 28 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿàyàn Àlö Onítàn ni ìbéèrè dá lé.
Nínú ìtàn Ìdí tí Çyç Àkókó ÿe þ fçnu sô igi, ta ni àwôn ôkùnrin þ dù láti fë?
Ajụjụ 29 Ripọtì
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Ilé-ayé ò jë nýkan,
Àlá lásán ni,
Ôkàn tó þ sùn ti dòkú,
Nýkan ò rí bí a ti rò ó
Ilé-ayé gbçgë. 5
Sàréè ì ÿopin êdá.
Eérú fún eérú,
Eruku fún eruku,
Lôba-òkè sô fénìyàn,
Tó j’Ôlörun nípè. 10
Àmö hùwà bí çni pé,
Ojoojúmö lêdá þ súnmölé.
Máà gbëkêké ôlá
Máà nígbçkêlé nínú ôrõ.
Alágbára ayé, ç rôra ÿe. 15
Bí ó ti wù ká ki lökàn tó,
Kìkì ní í lù,
Báa bá gbölù ikú,
Àtorin arò ti þ kôjá lóde.
Ojú ogun layé. 20
Má bojú wêyìn,
Jà bí akin lójú ìjà.
Rántí ayé àkôni tó kôjá,
Wo àwòköÿe wôn fún ôjö õla tìrç.
Gbé ìgbé-ayé alààyè, 25
Jë kí òkú sunkún ara wôn.
Àwé, má ronú mö,
Jë ká máa ÿiÿé lô.
Máa jagun lô,
Má wêyìn, 30
Má ÿiyè méjì,
Bó pë, bó yá,
Ayõ þ bõ.
Níbo ni akéwì fi wé ojú ìjà?
Akọwa Nkọwa
Yorùbá gbà pé àwa ènìyàn wá ja ogun nílé ayé ni
Ajụjụ 30 Ripọtì
ÌßÊßE
Çgbë-n-bígbo, àbí àjùmõ-gbélé-põ?
Ta ló lè pèdè yìí síni?
Akọwa Nkọwa
Çni tó juni lô le è ÿô bëê láti fí hàn pé òún ju olúwarê lô.
Ajụjụ 31 Ripọtì
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Babárìndé nífêë Fôláÿadé púpõ. Fôláÿadé náà sì rèé, òrékelëwà ômôge, çlëyinjú-çgë, çlërin-ín êyç! Òun náà sì dá ìfë yìí padà pêlú ayõ àti ìdùnnú. ßùgbön bàbá Fôláÿadé ni igi wörökö tí þ da iná rú nídìí õrõ yìí: ó kórìíra Babárìndé nítorí pé ó kà á sí òtòÿì ènìyàn.Bëê ômôlójú rê sì ni Fôláÿadé í ÿe. Baba gbàgbö pé bí ômô òun bá fë Babárìndé, inú ìyà ni tôkôtaya wôn yóò wà.
Kì í kúkú í ÿe pé Babárìndé jë tálákà bëê náà: ó þ ÿiÿë gëgë bí òÿìÿë kékeré nílé-iÿë þlá kan, bëê ni kò sì tôrô jç, ÿùgbön ó kàn jë pé kò lówó tó Ayõkúnlé Atáyéwá, oníÿòwò kan tí baba Fôláÿadé fë kí ômô rê fë. Ìyá Fôláÿadé náà sì rèé, ibi tí ôkô rê bá tê sí ni òun náà þ tê sí. ßé ojúbõrõ kö ni a sì fi þ gbômô löwö èkùrö: àwôn òbí Fôláÿadé fi toògùn-toògùn fa ômô wôn fún Ayõkúnlé Atáyéwá ÿaya. Babárìndé banújë nídìí õrõ yìí, êdùn-ôkàn sì ni Fôláÿadé gbé wôlé ôkô.
Ôjö þ gorí ôjö, ôdún þ gorí ôdún, bëê ni ìgbà sì þ rékôjá lo. Fôláÿadé bí akô, ó bi abo nílé ôkô, ÿúgbön nýkan ò lô déédé fún ôkô rê mö lënu òwò rè. Àwôn oníbodè ti gbësê lé ôjà rê tó jë çgbêlëgbê náírà. Ó yáwó nílé-ìfowópamö, ÿùgbön kò rí i san padà. Àwôn báýkì bá gba ilé, ôkõ àti àwôn dúkìá rê mìíràn. Àtijç-àtimu wá di ìÿòro fún òun àti ìyàwó rê àti àwon ômô wôn pêlú.
Níhà kejì, Babárìndé náà ti gbéyàwó, ó sì tí bímô. Lënu iÿë rê wàyìí, ó ti di õgá, orí sì ti sún un sölá. Àwôn òbí Fôláÿadé wá þ wò sùnùn, wön rí i bí ìgbé-ayé Ayõkúnlé Atáyéwá ÿe þ lô, wön sì tún wo ti Fôláÿadé ômô wôn, bákan náà ni wön sì þ gbókèèrè wo ti Babárìndé bó ÿe þ dùn sí i fún un. Wön wá fika àbámò bônu: iwájú ò ÿeé lô, èyìn ò sì ÿeé padà sí fún wôn. Babárìndé, eni tí wôn rò pé kò lè pàgö ló wá dçni tí þ kölé aláruru. Ó wá hàn kedere sí wôn pé çni tí yóò dôlölà löla, orí ló mõ ön.
Kí ni ó fà á ti baba Föláÿadé fi kórìíra Babárìndé?
Ajụjụ 32 Ripọtì
ÌßÊßE
Dídá àásó çwà sí wöpõ láàrin àwôn
Ajụjụ 33 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿàyàn Àlö Onítàn ni ìbéèrè dá lé.
Nínú ìtán Ômô Onífèrè àti Àwôn Òbí rè, ômô mélòó ni bàbá olóko þlá bí?
Akọwa Nkọwa
Olóko þlá kò bí ju ômô méta.
Ajụjụ 34 Ripọtì
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Ilé-ayé ò jë nýkan,
Àlá lásán ni,
Ôkàn tó þ sùn ti dòkú,
Nýkan ò rí bí a ti rò ó
Ilé-ayé gbçgë. 5
Sàréè ì ÿopin êdá.
Eérú fún eérú,
Eruku fún eruku,
Lôba-òkè sô fénìyàn,
Tó j’Ôlörun nípè. 10
Àmö hùwà bí çni pé,
Ojoojúmö lêdá þ súnmölé.
Máà gbëkêké ôlá
Máà nígbçkêlé nínú ôrõ.
Alágbára ayé, ç rôra ÿe. 15
Bí ó ti wù ká ki lökàn tó,
Kìkì ní í lù,
Báa bá gbölù ikú,
Àtorin arò ti þ kôjá lóde.
Ojú ogun layé. 20
Má bojú wêyìn,
Jà bí akin lójú ìjà.
Rántí ayé àkôni tó kôjá,
Wo àwòköÿe wôn fún ôjö õla tìrç.
Gbé ìgbé-ayé alààyè, 25
Jë kí òkú sunkún ara wôn.
Àwé, má ronú mö,
Jë ká máa ÿiÿé lô.
Máa jagun lô,
Má wêyìn, 30
Má ÿiyè méjì,
Bó pë, bó yá,
Ayõ þ bõ.
Àwé túmõ sí
Ajụjụ 35 Ripọtì
ÈDÈ
Àkôtö tí ó tõnà ni
Ajụjụ 36 Ripọtì
Akọwa Nkọwa
The question is asking which group of people among the options given do not have any say or contribution to decision-making in the meeting of the Ìyanÿélódi. - Ejò àtewúrë refers to the youngest age grade set in Yoruba land who are yet to be initiated into adulthood, they are not allowed to participate in decision-making meetings. - Çran àtaláýgbá refers to the elders council in the community, who are highly respected and have a say in decision making. - Àwọn àgbà õjẹ́ refers to the women council, who also have a say in decision-making meetings. - Àwọn õtõkùlú refers to the age grade set in Yoruba land who have already been initiated into adulthood and are eligible to participate in decision-making meetings. Therefore, the group of people who do not have any say or contribution to decision-making in the meeting of the Ìyanÿélódi are the ejò àtewúrë (youngest age grade set).
Ajụjụ 37 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìyán Ogún Ôdún ni ìbéèrè dá lé.
Ta ni ìyàwó Arówóná?
Ajụjụ 38 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àÿàyàn Àlö Onítàn ni ìbéèrè dá lé.
‘Nínú ìtàn Ôdç kan àti Õrê rè, eni tí ó fí ibi ÿú olóore ni
Ajụjụ 39 Ripọtì
ÌßÊßE
Àbùdá ômôlúàbí ni kí ó
Ajụjụ 40 Ripọtì
ÈDÈ
Èwo nínú ìwõnyi ló ní möfíìmù ìÿêdá kan?
Akọwa Nkọwa
Kò sí ìdáhùn nínú õrõ mërêêrin nítorí pé gbogbo wôn ló ní ju
möfíìmù ìÿêda kan.
Ajụjụ 41 Ripọtì
ÌßÊßE
Níbo ni ètò ìsèlú láàrin àwôn Yorùba ti bêrê?
Akọwa Nkọwa
Bàbá àti ìyá ni olórí ilé àti alákòóÿo ilé.
Ajụjụ 42 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àkójôpõ Ewi Alohùn Yorùbá ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Èfê, kí ni àÿírí ìyàwó õgá Súlè tí õkôrin tú?
Ajụjụ 43 Ripọtì
ÈDÈ
Àfòmö ìbêrê ni a fi ÿêdá
Ajụjụ 44 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Àkójôpõ Ewi Alohùn Yorùbá ni ìbéèrè dá lé.
Nínú Dadakúàdà, oríkì Aájì Báyò ni
Ajụjụ 45 Ripọtì
ÈDÈ
Orí àpólà-ìÿe ni
Ajụjụ 46 Ripọtì
ÈDÈ
Bí F1 bá jë e, F2 yóò jë
Akọwa Nkọwa
“u” nikan ló lè bá “e” köwõö rìn. b. a. eku.
Ajụjụ 48 Ripọtì
Ka àwôn àyôkà ìsàlê yìí, Kí o sì dáhùn àwôn ìbéèrè tí ó têlé wôn.
Babárìndé nífêë Fôláÿadé púpõ. Fôláÿadé náà sì rèé, òrékelëwà ômôge, çlëyinjú-çgë, çlërin-ín êyç! Òun náà sì dá ìfë yìí padà pêlú ayõ àti ìdùnnú. ßùgbön bàbá Fôláÿadé ni igi wörökö tí þ da iná rú nídìí õrõ yìí: ó kórìíra Babárìndé nítorí pé ó kà á sí òtòÿì ènìyàn.Bëê ômôlójú rê sì ni Fôláÿadé í ÿe. Baba gbàgbö pé bí ômô òun bá fë Babárìndé, inú ìyà ni tôkôtaya wôn yóò wà.
Kì í kúkú í ÿe pé Babárìndé jë tálákà bëê náà: ó þ ÿiÿë gëgë bí òÿìÿë kékeré nílé-iÿë þlá kan, bëê ni kò sì tôrô jç, ÿùgbön ó kàn jë pé kò lówó tó Ayõkúnlé Atáyéwá, oníÿòwò kan tí baba Fôláÿadé fë kí ômô rê fë. Ìyá Fôláÿadé náà sì rèé, ibi tí ôkô rê bá tê sí ni òun náà þ tê sí. ßé ojúbõrõ kö ni a sì fi þ gbômô löwö èkùrö: àwôn òbí Fôláÿadé fi toògùn-toògùn fa ômô wôn fún Ayõkúnlé Atáyéwá ÿaya. Babárìndé banújë nídìí õrõ yìí, êdùn-ôkàn sì ni Fôláÿadé gbé wôlé ôkô.
Ôjö þ gorí ôjö, ôdún þ gorí ôdún, bëê ni ìgbà sì þ rékôjá lo. Fôláÿadé bí akô, ó bi abo nílé ôkô, ÿúgbön nýkan ò lô déédé fún ôkô rê mö lënu òwò rè. Àwôn oníbodè ti gbësê lé ôjà rê tó jë çgbêlëgbê náírà. Ó yáwó nílé-ìfowópamö, ÿùgbön kò rí i san padà. Àwôn báýkì bá gba ilé, ôkõ àti àwôn dúkìá rê mìíràn. Àtijç-àtimu wá di ìÿòro fún òun àti ìyàwó rê àti àwon ômô wôn pêlú.
Níhà kejì, Babárìndé náà ti gbéyàwó, ó sì tí bímô. Lënu iÿë rê wàyìí, ó ti di õgá, orí sì ti sún un sölá. Àwôn òbí Fôláÿadé wá þ wò sùnùn, wön rí i bí ìgbé-ayé Ayõkúnlé Atáyéwá ÿe þ lô, wön sì tún wo ti Fôláÿadé ômô wôn, bákan náà ni wön sì þ gbókèèrè wo ti Babárìndé bó ÿe þ dùn sí i fún un. Wön wá fika àbámò bônu: iwájú ò ÿeé lô, èyìn ò sì ÿeé padà sí fún wôn. Babárìndé, eni tí wôn rò pé kò lè pàgö ló wá dçni tí þ kölé aláruru. Ó wá hàn kedere sí wôn pé çni tí yóò dôlölà löla, orí ló mõ ön.
Êkö pàtàkì tí àyôkà yìí köni ni pé
Ajụjụ 49 Ripọtì
LÍTÍRÉßÕ
Ìwé Ìyán Ogún Ôdún ni ìbéèrè dá lé.
Ta ni ó dábàá Ifábùnmi fún oyè Balógun?
Akọwa Nkọwa
Òun ni õrë rê.
Ajụjụ 50 Ripọtì
ÈDÈ
Nínú ßadé a máa lô söjà ôrôôrún, ibá-ìÿêlê tó je yô ni
Akọwa Nkọwa
Nítorí pé ßadé ÿí n lô sõjà ôrôôrún.
Ị ga-achọ ịga n'ihu na omume a?